การผ่าตัดเหงือกเพิ่มความสูงตัวฟัน หรือผ่าตัดร่นเหงือก (Crown lengthening Procedure)

เป็นการผ่าตัดร่วมกับการรักษาอื่นๆ ช่วยให้สามารถบูรณะฟันได้ โดยส่วนมากแล้วมักทำร่วมกับการอุดฟัน การรักษารากฟัน หรือการทำครอบฟัน ฟันของเรามีรากฟันฝังอยู่ในกระดูก เหนือจากกระดูกขึ้นมาอีกประมาณ 3 มม. เป็นที่อยู่ของเหงือกที่จะยึดกับผิวของตัวฟันไว้ ในกรณีที่ฟันผุ หรือว่าฟันแตก ที่อยู่ลึกต่ำลงไปกว่าขอบเหงือก หรือลึกลงไปถึงระดับขอบกระดูก เราจะไม่สามารถรักษารากฟัน หรือ บูรณะฟันด้วยการอุดฟันหรือครอบฟันได้เลย เนื่องจากขอบของวัสดุอุด หรือขอบของครอบฟัน ต้องวางอยู่บนเนื้อฟัน ไม่สามารถวางทับอยู่บนเหงือกได้ หากวางขอบของครอบฟันอยู่บนเหงือกที่เป็นเนื้อเยื่ออ่อน พลิกไปมาได้ตลอดเวลา จะทำให้มีน้ำลายรั่วซึมเข้าไปใต้ครอบฟัน เกิดรอยผุใต้ครอบฟันตามมา

หากรอยผุหรือรอยแตกอยู่ลึกลงไปกว่าระดับเหงือกหรือกระดูก การผ่าตัดร่นเหงือก จะช่วยลดระดับเหงือกและกระดูกในบริเวณดังกล่าว ลงอีกเพียง 2-3 มม. เพื่อให้ขอบของฟันผุ หรือฟันแตกนั้น อยู่สูงพ้นระดับเหงือกขึ้นมา ทำให้เราสามารถรักษารากฟัน ครอบฟัน หรือบูรณะฟันซี่นั้นได้สมบูรณ์
การผ่าตัดทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมงถึง 1 ชั่วโมงครึ่ง อาจมีอาการบวมเล็กน้อย 1-2 วัน หลังผ่าตัดสามารถทำกิจกรรมตามชีวิตประจำวันต่างๆ ได้ตามปกติ
บางคนอาจมีความรู้สึกว่า รอยยิ้มไม่สวยงาม ซึ่งระดับของเหงือกที่เห็นในขณะยิ้มนั้น เป็นหนึ่งในความสวยงามที่หลายคนรู้สึกได้ ซึ่งสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ และต่างก็มีวิธีแก้ไขที่ต่างกันออกไปดังนี้

• ขนาดของฟันที่สั้นเกินไป (Short clinical crown) แก้ไขโดยการผ่าตัดเหงือกเพื่อเพิ่มความยาวซี่ฟัน

• ขากรรไกรบนยื่นมากเกินไป (Vertical maxillary excess) แก้ไขโดยการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร

• ริมฝีปากบนทำงานมากเกินไป (Hyper lip mobility) หรือ ริมฝีปากบนสั้น (Short upper lip) แก้ไขโดยการผ่าตัดเพื่อปรับระดับของริมฝีปาก ซึ่งในแต่ละคน อาจเกิดได้จากสาเหตุใดสาเหตุหนึ่ง หรือหลายสาเหตุร่วมกันก็ได้ จึงทำให้การวางแผนของแต่ละบุคคลแตกต่างกันไป

การทำศัลยกรรมตกแต่งเหงือกและกระดูก สามารถทำได้ในกรณีใดบ้าง

• ฟันผุหรือแตกลึกลงไปต่ำกว่าระดับ ไม่สามารถอุดหรือทำครอบฟันได้ทันที

• ฟันที่สึกหรอจนตัวฟันสั้น เนื้อฟันน้อย ไม่สามารถอุดหรือทำครอบฟันได้ในทันที

• ฟันที่ตัวฟันสั้น ดูไม่สวยงาม

ข้อดีของการการทำศัลยกรรมตกแต่งเหงือกและกระดูก

• กรณีฟันหน้าที่ยิ้มแล้วเห็นกระดูกนูนเยอะเหนือริมฝีปากบน หลังทำการตกแต่งริมฝีปากจะดูอูมน้อยลง
• การทำตกแต่งนี้สามารถเปลี่ยนแปลงบุคลิก ทำให้ยิ้มได้อย่างมั่นใจขึ้น บางคนจัดฟันเสร็จแล้ว อาจยังรู้สึกไม่มั่นใจ เหมือนยังขาดอะไรบางอย่าง แต่เมื่อได้ทำการตกแต่งเหงือกแล้ว จะทำให้มีรอยยิ้มที่สมบูรณ์แบบ เพิ่มความมั่นใจให้คนไข้มากขึ้น
• ผลการรักษาเป็นแบบถาวร เหงือกจะไม่กลับมางอกซ้ำอีก เพียงแต่ผู้รับการรักษาต้องดูแลสุขภาพเหงือกและฟันให้ดีและถูกต้อง

ข้อจำกัดการรักษาการทำศัลยกรรมตกแต่งเหงือกและกระดูก

• หากผู้รับการรักษาไม่ดูแลสุขภาพช่องปากให้ดีเท่าที่ควร อาจทำให้เกิดโรคช่องปากต่างๆเกิดขึ้นได้อีก เช่น คอฟันสึก เหงือกบวม เหงือกร่น ฟันผุ เป็นต้น

ขั้นตอนการรักษา

1. ทันตแพทย์จะทำการตรวจประเมินในช่องปากให้แก่ผู้รับการรักษาก่อน และ อาจต้องมีการถ่ายภาพรังสีร่วมกับการวางแผนการรักษาด้วย
2. การผ่าตัดเหงือกจะใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับความยากง่ายของแต่ละคน โดยการผ่าตัดจะทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ไม่จำเป็นต้องวางยาสลบ
3. หลังการผ่าตัดจะมีไหมเย็บแผลและยาปิดแผลปิดอยู่บริเวณเหงือก
4. ทันตแพทย์จะนัดตัดไหมหลังจากวันผ่าตัดประมาณ 1- 2 อาทิตย์

การดูแลรักษาและคำแนะนำหลังการผ่าตัด

1. แผลหลังทำตกแต่งเสร็จนั้นแทบจะมองไม่เห็น สามารถยิ้ม พูดคุยได้ตามปกติ ไม่ต้องพักฟื้นหลังทำ
2. บริเวณแผลผ่าตัดจะมียาปิดแผลลักษณะคล้ายหมากฝรั่งปิดอยู่ งดการแปรงฟันในบริเวณนี้ และจะให้ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อเพื่อบ้วนทำความสะอาดแทนโดยใช้วันละ 2 ครั้ง นานครั้งละ 1 นาที
3. ยาแก้ปวดให้ทานเฉพาะเมื่อมีเวลาปวด โดยส่วนมากจะให้ยาแก้ปวดอย่างแรง ซึ่งมีผลข้างเคียงคือระคายเคืองกระเพาะอาหารจึงควรรับประทานหลังอาหารทันที
4. ยาฆ่าเชื้อ ให้ทานจนหมดตามที่ทันตแพทย์จ่าย ประมาณ 7-10 วัน